नागरिक पोष्ट News

• सन्दीप पौडेल

सेयर बजारले धेरै बढी रोचक रिटर्नहरू प्रदान गर्दछ तर जोखिमको तत्व र ज्ञानको अभावका कारण धेरै लगानीकर्ताहरूले यसबाट धन आर्जनगर्न सकेका छैनन्। यहाँ केहि सरल नियमहरू छन् जसले तपाईलाई बजार नेभिगेट गर्न र लामो अवधिमा ठूलो स्टक पोर्टफोलियो निर्माण गर्न मद्दत पुग्छ। यसरी सेयरबजारमा कम्पनी छनोट गर्नुहोस र आनन्दले जीवन बिताउनुहोस : १.लगानीको उद्देश्यमा स्पष्टिकरण गर्नुहोस् लगानीकर्ताले आफू किन सेयर बजारमा लागेको छु  अर्थात निश्चित समय अवधिभरमा धन कमाउने होकी लामो समयसम्मको लागी (Buy Right and Hold Tight) सिद्धान्तमा  आधार रहेर राम्रो मुनाफा कमाउने  हो भन्ने  योजनामा स्पष्ट हुन आवश्यक छ। २. कम्पनीको नाफाको ट्रेन्ड हेर्नुहोस् विगतका वर्षहरूमा निरन्तररूपमा नाफा कमाएका कम्पनीमा लगानी गर्दा कम जोखिम हुन्छ। यस्ता कम्पनीको प्रतिफल मार्जिन उच्च (High Profit Margin) हुनेगर्दछ। नाफाको ट्रेन्ड सकरात्मक भएका कम्पनीले मात्र लाभांश र बोनस सेयर वितरण गर्दछन्। ३.लगानीलाई  विविधिकरण पार्नुहोस्  बजारमा विभिन्न क्षेत्रका साधारण सेयर, म्युचुअल फन्ड, बन्ड, सरकारी धितोपत्र र अन्य  विभिन्न क्षेत्रका लगानी गरेर आफ्नो जोखिम फैलाउनुहोस्। बिमा, कमर्सियल बैँक, हार्इड्रोपावर आदि क्षेत्रमा विविधता पार्नुहोस। यसले तपाईंलाई कुनै पनि विशेष क्षेत्रमा पतनहुन विरुद्ध सुरक्षा प्रदान गर्दछ। ४. अनुसन्धान गर्नुहोस्  विभिन्न स्रोतबाट सल्लाह लिनुहोस् जसको उत्पादन र रणनीति तपाईले मन पराउनुहुन्छ। त्यहाँ तुलनात्मकता विश्लेषण र बुझ्न मद्दतको लागि इन्टरनेटमा तुलना गरिएका साइटहरू र अन्य स्रोतहरू धेरै छन्। लगानी गर्नु अघाडी भिषण र प्रशस्त अनुसन्धान गरी राम्रा कम्पनीको सूचि तयार पार्नुहोस। ५. कम्पनी छान्न सिक्नुहोस् सेयर बजारमा लगानीगर्दा  कम्पनीको वित्तिय विवरण, आय व्यय विवरण, नाफा नोक्सानी आदि हेरी वित्तिय अवस्थाको विश्लेषण गर्नुहोस। त्यसको साथै म्युचुअल फन्ड जस्ता आधिकारिक  संस्थाहरूबाट कम्पनी छनोट गर्नुहोस।    ६. बोनस र लाभांश दिने कम्पनी छनोट गर्नुहोस् विगतका वर्षहरूमा निरन्तर नाफा कमाएर  लगानीकर्ताहरूलार्इ बोनस (Stock Dividend) र लाभांश (Cash Dividend) बाढेका कम्पनीहरूमा लगानीलार्इ प्राथमिकता दिनुहोस। लाभांशको ठोस इतिहासको साथ कम्पनीहरू छान्नुहोस् र तिनीहरूको प्रतिफल सही रूपमा प्रयोग गर्नुहोस्। ७.खरिद र बिक्रीको रणनिति तयार पार्नुहोस्  जहिलेपनि बजारमा (Bearish Trend)अर्थात गिरावट आएको र सस्तिएको बेला सेयर किन्नु र बजारले (Bullish Trend) अर्थात बजारले उभोगति लिएको बेला सेयर बेच्नु। सेयर बजारको बादशाह वारेन बफेटले भनेका छन् अरू कञ्जुस भएको बेला आफू डराउनु र अरू डराएको बेला आफू कञ्जुस हुनु।  यही धारणा बोकी बजारमा सेयर किनबेच गर्नुहोस। ८. लामो अवलोकन लिनुहोस्  तपाईं लामो अवधिको लागि हुनुहुन्छ त्यसैले लगातार कारोबार नगर्नुहोस् ( आयोगले तपाईंको रकममा खानुपर्छ। एक समझदारी तरिकाले फरक पार्नुहोस्। जब बजारहरू कहिलेकाही दुर्घटनाग्रस्त हुन्छन् तब नआत्तिनुहोस ( यो बहादुर लगानीकर्ताको लागि  खरिद गर्ने मौका हो। ९.कम्पनीको  वित्तिय सूचकको विश्लेषण  गर्नुहोस् कम्पनीको  प्रमूख सूचक जस्तै मूल्य आम्दानी अनुपात, प्रतिसेयर आम्दानी, सम्पतिमा प्रतिफल, प्रतिसेयर नेटवर्थ, इक्विटीमा प्रतिफल, आदिको ध्यानपूर्वक रूपले अध्ययन र विश्लेषण गर्नुहोस।  अन्ततः दिगोरूपले आभारभूत पक्ष केलाउदै अघाडी बढ्ने लगानीकर्ताहरूले यी कुराहरू मनन् गर्दा भविषयमा राम्रो नाफा आर्जनगर्न सकिन्छ।   लेखक बजारको जिज्ञासु हन् ।